Wszyscy żyjący potomkowie rodziny Jabdów (Gabdów) wywodzą się z Kępy Glinieckiej w dawnej parafii Góra Kalwaria, z części zwanej Górki (najprawdopodobniej jest to część Żelawina). W drugiej połowie XVIII wieku mieszkali tam PawełMaciej i Stanisław, prawdopodobnie bracia. Synami pierwszego z nich byli: Krzysztof (ur. 1776), Tomasz (ur. 1777) i Jan (1778-1838). Przebadana gałąź rodu wywodzi się od pierwszego z nich, Krzysztofa, który na skutek ożenku z Marianną Widłak skierował swe zainteresowanie ku pobliskim Warszawicom. Z drugą żoną, Krystyną Danielewską, doczekał się syna Mikołaja (ur. 1826) – bezpośredniego przodka przetestowanej gałęzi rodowej.

Górki (Żelawin) par. Góra Kalwaria, 1773 r. Metryka chrztu Franciszki Kazimirzowicz (Stanaszek?), gdzie po raz pierwszy występuje nazwisko Jabda (Paweł Jabda chrzestny)

 

Jobda, Jabda, Gabda, Gawda, Gauda…

 

Nazwisko ma postać czysto gwarową, co sprawia, że dość daleko odeszło od swego pierwowzoru. Już w pierwszej połowie XIX w. zapisywano je wyłącznie jako Jabda (forma żeńska Jabdzionka), co jak pokaże dalsza analiza, bardziej zbliżało je do oryginału. Późniejsza zamiana litery „a” na „o” miała związek z powszechną wymową na Mazowszu tego typu wyrazów (np. staw-stow, Stach-Stoch). Kolejne zniekształcenie miało związek z zapisem nazwiska w formie staropolskiej, faworyzującym zamianę litery „g” na „j” (np. generał-jenerał). I tak z Jabdy robi się nam Gabda, którą to formę nazwiska odnotowano w tej rodzinie już w 1711 roku.

Czersk, 1711 r. Metryka urodzenia Urszuli, córki sławetnych Stanisława i Marianny Gab(z)dów.


Dla gwary Mazowszan charakterystyczna była również zamiana „w” w „b” np. sztywny – sztybny, Garwolin – Garbolin, wałek – bałek. Tak też było z Gawdami i Gawinami, których w metrykach nierzadko zapisywano jako Gabda i Gabin.

Prześledzenie kolejnych dzieci prawdopodobnie najstarszego przodka Jabdów Stanisława i jego zony Marianny pokazało, że nazwisko Gabda zapisywano naprzemiennie z formą Gawda, Gauda, Gałdo, a cała rodzina wywodziła się z Czerska, zaś wcześniej z Warki. Po przeprowadzce rodziny z Czerska do Żelawina i Glinek występuje już u nich wyłącznie gwarowa forma nazwiska Jabda oraz być może przydomek Kurzawa.

Metryki parafialne parafii Góra Kalwaria wskazują, że Jabdą po raz pierwszy był określony Stanisław Kurzawa (ur. ok. 1730), gospodarz z Glinek. To właśnie jego dzieci: Tomasz Antoni (ur. 1758), Andrzej (1768), Adam (ur. ok. 1770), bliźniaki Krzysztof i Mateusz (ur. 1771), Jan (ur. ok. 1775) oraz Tomasz Stanisław (ur. 1777) określane były niekiedy Jabdami.

Glinki par. Góra Kalwaria, 1758 r. Ślub Stanisława Kurzawy i Marianny Łuczak. Nazwisko pana młodego zostało uzupełnione w późniejszym czasie (prawdopodobnie rodzinę już wtedy określano Kurzawa vel Jabda).


Co ciekawe wspomniany protoplasta rodu Paweł Jabda wraz żoną Małgorzatą w latach 1779-1783 mieszkali w Warszawie, co być może ma związek z pamięcią rodową pochodzenia Gaudów z tego miasta. W parafii św. Krzyża urodziły się im trzy córki –  Ewa Franciszka (ur. 1779), Franciszka Rozalia (ur. 1781) i Wiktoria Marianna (ur. 1783). W metrykach zapisane były pod trzema różnymi nazwiskami – Jabdziński, Gebda i Jabde – co znakomicie pokazuje gwarowość nazwiska Jobda

Warszawa, par. św. Krzyża. Gwarowe formy nazwiska Pawła Jabdy: Jabdziński (1779), Gebda (1781) i Jabde (1783)

 

 

 

WYNIKI TESTU DNA

Wyniki szczegółowego testu DNA pokazały, że Jobdowie (Kurzawowie) przynależą do GRUPY POŁUDNIOWOBAŁTYCKIEJ, będącej częścią haplogrupy R1a z mutacją BY24952 datowaną na ok. 1100 r. Dzielą oni tę mutację razem z rodzinami Gawinów, Rosłonków, Skibów i Stanaszków, co jest dowodem na ich historyczne pokrewieństwo. Nieco bliższymi krewniakami są w tej grupie Gawinowie, Rosłonkowie i Stanaszkowie dzielący jeszcze młodszą mutację BY50754 (datowaną na ok. 1550 r.). Jobdowie (Kurzawowie) nie posiadają tej mutacji. Test genetyczny pokazał ponadto, że zanim Gawinowie-Jobdowie przybyli na ziemię czerską zamieszkiwali bliżej nieokreślone tereny Europy północnej pogranicza Niemiec i Polski (Pomorze Przednie, Meklemburgia, Kaszuby, Wielkopolska), gdzie rozsiedliła się ludność z wcześniejszą mutacją R1a-YP314.

Rodziny wywodzące się z wczesnośredniowiecznej mutacji R1a-YP314


Dotychczasowe ustalenia każą nam zatem dopatrywać się przodków Jobdów w zgermanizowanym świecie Słowiańszczyzny Połabskiej, co jednak wcale nie wyklucza ich średniowiecznych powiązań z drobną, mazowiecką szlachtą.


Wyniki testu genetycznego w projekcie FTDNA (GRUPA 8A-4) oraz na stronie urzecze.pl (GRUPA 11D). Szczegóły badań genetycznych naszego „klanu” znajdują się TUhttps://urzecze.pl/yp1363/