Wieloletnie badania genetyczne i genealogiczne bezsprzecznie pokazały, że rodziny Ambroziaków, Gawinów, Jobdów, Rosłonków, Skibów i Stanaszków, a może też i Gołdów (Gołdzińskich), Gawdów, Kęckowiczów, Kurzawów, Chyłów, Strzeżków (Strzeszków) oraz Śledziów (Śledzińskich) tworzyły w przeszłości jeden ród wywodzący się od wspólnego przodka. Wszystko wskazuje na to, że protoplastą interesującej nas rodziny był nieznany nam bliżej mężczyzna o nazwisku Gaudo (Gauda, Gaude), mieszkający w XVI w. w mieście Warce, a wywodzący się być może z Warszawy (Nowego Miasta), a wcześniej z terenów dawnych Prus (Warmii).
Należy podkreślić, że te zaskakujące ustalenia nie byłyby absolutnie możliwe gdyby nie rozwój genealogii genetycznej i precyzyjność ustalania pokrewieństw poprzez testy DNA przechodzącego z ojca na syna chromosomu Y. To one naprowadziły nas na tropy, o których nawet byśmy nie śnili stosując wyłącznie genealogię tradycyjną. Dzięki genetyce możliwe było wykazanie wspólnego pochodzenia rodzin Ambroziaków, Gawinów, Jobdów, Rosłonków, Skibów i Stanaszków, co pozornie wydaje się zadaniem dość karkołomnym zważywszy na zupełnie różne nazwiska wszystkich tych osób… A jednak 🙂
***
Rodziny Ambroziaków, Gawinów, Jobdów, Rosłonków, Skibów i Stanaszków posiadają charakterystyczną mutację genetyczną R1a-BY24952 (zapisywaną też jako YP5509) ze wspólnym przodkiem żyjącym ok. 1200 roku, a więc już w czasach niezależnego Księstwa Mazowieckiego. Warto pamiętać, że tego typu mutacje zawsze powstają jednorazowo, a więc wszyscy posiadający je MUSZĄ wywodzić się od jednego przodka… Kim był i skąd pochodził ów protoplasta naszego rodu? Wiele wskazuje, że nazywał się Gauda (Gaude) i wywodził się z terenów dawnych Prus (Warmii), co postaram się tu pokrótce wykazać.
Badania genetyczno-genealogiczne pokazały również, że rodziny Gawinów, Rosłonków, Skibów i Stanaszków dzieliły ze sobą jeszcze młodszą mutację R1a-Y32348 ze wspólnym przodkiem żyjącym ok. 1500 r. Ambroziakowie i Jobdowie należeli zatem do starszej, średniowiecznej gałęzi interesującego nas rodu związanej ze wspomnianą wyżej mutacją R1a-BY24952. Kolejne testy wykazały ponadto, że rodziny Gawinów, Skibów i Stanaszków dzielą ze sobą jeszcze młodszą mutację FTA6339, datowaną na ok. 1600 r., co świadczy o najbliższym ich pokrewieństwie.
Rodziny Ambroziaków, Gawinów, Jobdów, Rosłonków i Stanaszków (Skibowie nie byli testowani w FTDNA) posiadające mutację BY24952 i pochodne na drzewie FTDNA (stan na 10.02.2021)
Najmłodsze zidentyfikowane mutacje – Y1511147, YP5924 i Y101262 – to już prywatne mutacje rodzin Rosłonków ( Y1511147), Stanaszków (YP5924) oraz Gawinów i Skibów (Y101262). Jak można zauważyć Gawinowie i Skibowie byli ze sobą spokrewnieni najbliżej, nie wykazując praktycznie żadnych różnic genetycznych.
Pochodne mutacji BY24952 (YP5509) wraz z datowaniem poszczególnych podgałęzi, wg bazy YFull (stan na 5.11.2022)
Podsumujmy zatem co wiemy:
1. Dotychczas tylko 6 rodzin (Ambroziaków, Gawinów, Jobdów, Rosłonków, Skibów i Stanaszków) spośród ponad 200 przebadanych na Urzeczu a także spośród kilkudziesięciu tysięcy przebadanych w całej Polsce (baza FTDNA, YSEQ, YFULL) przynależy do gałęzi rodowej z charakterystyczną mutacją R1a-BY24952, powstałą ok. 1070 r.
2. Cztery spośród wyżej wymienionych rodzin (Gawinowie, Rosłonkowie, Skibowie i Stanaszkowie) dzielą ze sobą jeszcze młodszą mutację R1a-Y32348, co świadczy o jeszcze bliższym ich spokrewnieniu (wspólny przodek tych rodzin żył ok. 1500 r.).
3. Trzy z wyżej wymienionych rodzin (Gawinowie, Skibowie i Stanaszkowie) dzielą ze sobą jeszcze młodszą mutację FTA6339, datowaną na ok. 1600 r., co świadczy o najbliższym ich pokrewieństwie pośród wszystkich przebadanych osób.
4. Pozostałe, najmłodsze odkryte mutacje (Y1511147, YP5924 i Y101262) to już prywatne mutacje rodzinne: Rosłonków ( Y1511147), Stanaszków (YP5924) oraz Gawinów i Skibów (Y101262).
5. Wszystkie przebadane rodziny wywodzą się z rejonu Glinek, Kępy Glinieckiej i Rosłonek w dawnej parafii Góra Kalwaria, a wcześniej (tj. w 1 poł. XVII w.) z miasta Warki i jej najbliższej okolicy (Laski, Gąski, Dębnowola) – zob. mapa poniżej.
Gniazda rodowe Stanaszków, Skibów, Rosłonków i Gawinów wywodzących się ze wspólnego przodka, żyjącego w poł. XVI wieku, u którego wytworzyła się mutacja BY24952>Y32348 (mapa Heldensfelda z 1801 r.).
Miejsca zamieszkania Ambroziaków (Gąski, Warka), Jobdów/Gaudów (Warka), Gawinów (Warka, Laski), Rosłonków (Gąski), Skibów (Dębnowola, Warka) i Stanaszków (Laski, Warka) w I poł. XVII w.
Przyjrzyjmy się teraz nazwiskom tych sześciu krewniaków:
Ambroziak – nazwisko, które pierwotnie zapisywane było głównie w formie Ambrozek, ma charakter odimienny i przezwiskowy, stosowany dawniej przy dookreśleniu danej rodziny. Chodziło oczywiście o potomków Ambrożego. Działo się tak dość często w sytuacjach, gdy jakieś nazwisko było zbyt częste w okolicy i stosowanie przydomków (np. Janiakowie, Szczepaniakowie) ułatwiało identyfikację danej rodziny. Badania genealogiczno-genetyczne jednoznacznie wskazują, że Ambroziakowie to potomkowie Ambrożego Gaudo (Gaude, Gałda) z Warki. Tym bardziej, że imię to występowało w tej rodzinie w następnych pokoleniach.
Królewski Las par. Czersk, 1707 r. Metryka urodzenia Ambrożego, syna Stanisława i Marianny Gaudo.
Rodzina Ambroziaków zamieszkiwała w Żelawinie par. Góra Kalwaria od lat 60. XVII wieku, zaś wcześniej w par. Warka, gdzie notowani są już od 1619 r. Niewątpliwie mieszkali tu już w poprzednim stuleciu, o czym świadczy stopień ich rozrodzenia. Od samego początku Ambroziakowie notowani są naprzemiennie z przydomkiem Chyła (Chila), który przeszedł w późniejsze nazwisko o podobnym brzmieniu (Chyła, Chyliński). Prawdopodobnie też używali przydomków Pyszko i Pełda. Zdecydowana większość tej rodziny, podobnie zresztą jak ich genetyczni krewniacy Rosłonkowie, mieszkała we wsi Gąski, notowanej w źródłach już w 1425 r. Najstarszym przedstawicielem tej rodziny był Tomasz Ambroziak-Chyla, urodzony ok. 1595 r. i mieszkający we wspomnianych Gąskach w parafii wareckiej. Przebadana genetycznie gałąź wywodzi się natomiast od Urbana Ambroziaka (ur. ok. 1740), którego ojciec wyprowadził się do Wojcieszyna w parafii Borzęcin.
Gawin – nazwisko to ma niejednoznaczną etymologię zależną od miejsca pochodzenia i grupy społecznej, z którą było związane. Czasem wiąże się je z łacińskim imieniem Gabinus (Gavinus) oraz Świętym Gawinem, który był męczennikiem chrześcijańskim żyjącym w II wieku na Sardynii. Innym znów razem imię Gawin uważa się za słowiańską przeróbkę walijskiego/irlandzkiego imienia Gawain (Gwalchgwyn) – rycerza Okrągłego Stołu, siostrzeńca króla Artura. Niektórzy historycy uważają, iż pojawienie się tej nazwy osobowej w średniowiecznej Polsce ma związek z fascynacją rycerstwa popularnymi wówczas w Europie legendami arturiańskimi. Oznaczałoby zatem w tym wypadku kogoś walecznego „jak Gawain” (Gawin).
Pan Gawen i Zielony Rycerz – oryginalny manuskrypt, artysta nieznany
Według naszych ustaleń w interesującym nas przypadku nazwisko Gawin (Gawyn, Gawdyn, Gaudyn) ma charakter patronimiczny, oznaczający potomków jakiegoś Gawdy (Gaudy). Podobną etymologię mają m.in. miejscowości typu Żelawin, Radzimin, wywodzące się od ich założycieli Żelawa czy też Radzima, jak też cały szereg nazwisk kończących się na -win, -wyn.
Glinki par. Nowa Jerozolima, 1668 r. Metryka urodzenia Stefana (Szczepana), syna Wita i Zofii Gawinów.
Gawinowie notowani są w Żelawinie w par. Góra Kalwaria od 1668 roku. Najstarszym ich przedstawicielem był Wit, urodzony w 1643 r. w Laskach w par. Warka, gdzie zresztą również zamieszkiwali przodkowie Stanaszków i Rosłonków. Przynajmniej dwa wcześniejsze pokolenia Gawinów związane są zatem z Warką. Przedstawiciele linii wareckiej Gawinów w kolejnych pokoleniach używali przydomków – Rosłonek, Stanaszek i Skiba.
Warka, 1620 r. Metryka urodzenia Zofii, córki Wojciecha i Krystyny Gawinów.
Jobda (Jabda) – nazwisko ma postać czysto gwarową, co sprawia, że dość daleko odeszło od swego pierwowzoru. Już w pierwszej połowie XIX w. zapisywano je wyłącznie jako Jabda (forma żeńska Jabdzionka), co jak pokaże dalsza analiza, bardziej zbliżało je do oryginału. Późniejsza zamiana litery „a” na „o” miała związek z powszechną wymową na Mazowszu tego typu wyrazów (np. staw-stow, Stach-Stoch). Kolejne zniekształcenie miało związek z zapisem nazwiska w formie staropolskiej, faworyzującym zamianę litery „g” na „j” (np. generał-jenerał). I tak z Jabdy robi się nam Gabda, którą to formę nazwiska odnotowano w tej rodzinie już w 1711 roku.
Czersk, 1711 r. Metryka urodzenia Urszuli, córki sławetnych Stanisława i Marianny Gab(z)dów.
Dla gwary Mazowszan charakterystyczna była również zamiana „w” w „b” np. sztywny – sztybny, Garwolin – Garbolin, wałek – bałek. Tak też było z Gawdami i Gawinami, których w metrykach nierzadko zapisywano jako Gabda i Gabin.
Prześledzenie kolejnych dzieci prawdopodobnie najstarszego przodka Jabdów Stanisława i jego zony Marianny pokazało, że nazwisko Gabda zapisywano naprzemiennie z formą Gawda, Gauda, Gałdo, a cała rodzina wywodziła się z Czerska, zaś wcześniej z Warki. Po przeprowadzce rodziny z Czerska do Żelawina i Glinek występuje już u nich wyłącznie gwarowa forma nazwiska Jabda oraz być może przydomek Kurzawa.
Ostrówek par. Góra Kalwaria, 1776 r. Świadkiem na ślubie Adama Wesołowskiego jest Maciej Jabda
Wszyscy żyjący potomkowie rodziny Jabdów (Gabdów) wywodzą się z Kępy Glinieckiej w dawnej parafii Góra Kalwaria, z części zwanej Górki (najprawdopodobniej jest to część Żelawina). W drugiej połowie XVIII wieku mieszkali tam Paweł, Maciej i Stanisław, prawdopodobnie bracia. Synami pierwszego z nich byli: Krzysztof (ur. 1776), Tomasz (ur. 1777) i Jan (1778-1838). Przebadana gałąź rodu wywodzi się od pierwszego z nich, Krzysztofa, który na skutek ożenku z Marianną Widłak skierował swe zainteresowanie ku pobliskim Warszawicom.
Co ciekawe wspomniany protoplasta rodu Paweł Jabda wraz żoną Małgorzatą w latach 1779-1783 mieszkali w Warszawie, co być może ma związek z pamięcią rodową pochodzenia Gaudów z tego miasta. W parafii św. Krzyża urodziły się im trzy córki – Ewa Franciszka (ur. 1779), Franciszka Rozalia (ur. 1781) i Wiktoria Marianna (ur. 1783). W metrykach zapisane były pod trzema różnymi nazwiskami – Jabdziński, Gebda i Jabde – co znakomicie pokazuje gwarowość nazwiska Jobda.
Warszawa, par. św. Krzyża. Gwarowe formy nazwiska Pawła Jabdy: Jabdziński (1779), Gebda (1781) i Jabde (1783)
Rosłonek (Rosłanek) – nazwisko, podobnie jak Ambroziak i Stanaszek, ma charakter odimienny i przezwiskowy, stosowany dawniej przy dookreśleniu danej rodziny (potomkowie Rosłana). Od imienia Rosłan pochodzą także i inne nazwiska jak Rasłań, Rasłoń, Rosłaniak, Rosłaniuk, Rosłankiewicz, Rosłanowski, Rosłań, Rosłański, Rosłon, Rosłoniec, Rosłoniewski, Rosłonik, Rosłoniowicz, Rosłonkiewicz, Rosłoń, Rosłoński, Roślan.
W dawnej Rzeczpospolitej i w Księstwie Mazowieckim imię Rosłan znane jest przynajmniej od XIV wieku, występując głównie wśród szlachty. Nosili je m.in. Rosłan Berwałd z Kruszenicy (1402), Rosłan z Łępina (1413), Rosłan z Wielunia-Pełek (1432), Rosłan Borowski, kanonik warszawski, pleban czerski (1480-1503), Rosłan Rościszewski, kasztelan gostyński (1510), ksiądz Rosłan z Warszawy (1510), Rosłan Radzymiński (1513), Rosłan z Gołaszewa (1529), ks. Rosłan Oczko, kanonik czerski (1562), Rosłan Czosnowski (1564), Rosłan Szygowski (1568), Rosłan Karski (1579), Rosłan Wojno (1580), Rosłan Wyszeński (1580), Rosłan Wrzosowski, Rosłan Trębiński, Rosłan Kinicki, Rosłan Bloch (1598), Rosłan, dziedzic na Osiemborowie (1608), Rosłan Myśliński (1617), Rosłan Kulikowski (1640) czy Rosłan Pierzchała (1674). Najbliżej Żelawina notowany jest Rosłan Moczydłowski, który w 1576 roku był właścicielem pobliskiego Moczydłowa razem ze swym bratem Stanisławem. Dość licznie imię to występuje w parafii Jazgarzew w latach 1627-74 (m.in. Rosłan Woźniczka, Rosłan Macieyczak, Rosłan Pezieł), gdzie w początku XVIII wieku ukształtowało się od niego nazwisko Rosłan/Rosłonek.
Ostrówiec czyli wieś Rosłanki w par. Karczew, 1734 r. Chrzest jednego z tamtejszych mieszkańców z rodziny Fijków.
Interesująca nas rodzina Rosłonków (Rosłanów, Rosłanków) zamieszkiwała w Ostrówcu i Rosłonkach (dziś południowa część Ostrówca) przynajmniej od początku XVIII w. Żyło tu wówczas czterech braci: Kazimierz, Marcin, Bartłomiej i Wojciech. Wszystko wskazuje na to, że pochodzili oni z Gąsek w par. Warka, gdzie w 1697 r. urodził się Kazimierz Rosłon(ek). Pozostali bracia urodzili się już zapewne w Ostrówcu, czego niestety nie można sprawdzić ze względu na brak większości metryk z parafii karczewskiej. Ojciec wspomnianych braci Franciszek Rosłonek (Rosłonowicz) był synem Szymona, wnukiem Jana, a prawnukiem Rosłana Gawina (ur. 1575), od którego rodzina przyjęła swój przydomek.
Skiba (Skibski) – nazwisko ma charakter dość późny, przezwiskowy. Pochodzi od pospolitego rzeczownika skiba, czyli: 1. podłużny pas pola pomiędzy dwoma bruzdami, 2. cienko skrajany kawałek, np. chleba, 3. żelazo u pługa, lemiesz. Przodkiem rodziny był jegomość z rodziny Gawin potocznie nazywany Skibą vel Skibskim od wąskiego pasa ziemi, na której gospodarował.
Warka, 1709 r. Metryka ślubu Stanisława Skibskiego i Heleny Biedrzyckiej, bezpośrednich przodków rodziny osiadłej w Ostrówku i Jelitach.
Rodzina Skibów zamieszkiwała okolice wiślanego przewozu w Ostrowie (Ostrówek) i Jelitach (Kępa Gliniecka) w parafii Góra Kalwaria od końca XVII wieku. Wywodzili się z Warki oraz miejscowości Dębnowola w parafii wareckiej. Najstarszym przodkiem tej rodziny był Paweł Skiba vel Skibski (ur. ok. 1645), żonaty z Urszulą Dąbrowską z Łaskarzewa. Wszystkie linie rodowe pochodzą od ich dzieci – Jana, Stanisława i Michała.
Stanaszek (Staniaszek, Stankowicz) – nazwisko, podobnie jak Ambroziak i Rosłonek, ma charakter odimienny i przezwiskowy, stosowany dawniej przy dookreśleniu danej rodziny (potomkowie Stanisława, Stanka). Przodkiem rodziny był mieszczanin Stanisław Gawin, żyjący na przełomie XVI i XVII w. Jego wnukowie pisali się już Stankowicz lub Stan(i)aszek, co spowodowało zupełne wyparcie pierwotnego nazwiska.
Garwolin, 1630 r. Stanisław Gawin jako ojciec chrzestny Adama Satkowskiego.
Przodkowie wszystkich Stanaszków zamieszkujących w powiecie otwockim i piaseczyńskim wywodzili się z nadwiślańskiego, a obecnie nieistniejącego Żelawina w dawnej parafii Góra Kalwaria, którego znaczną część stanowi obecna wieś Glinki (dawne wsie Julianów i Kępa Gliniecka) oraz wyspa wiślana w pobliżu dzisiejszego mostu kolejowego w Górze Kalwarii.
Stanaszkowie po raz pierwszy notowani są w Żelawinie w 1669 roku, a więc od początku zachowanych ksiąg metrykalnych ówczesnej parafii Nowa Jerozolima (Góra Kalwaria). Pojawili się tu zapewne tuż po 1656 r., a więc po zniszczeniu Warki po bitwie polsko-szwedzkiej pod wodzą Stefana Czarnieckiego. Interesująca nas linia wywodziła się od Bartłomieja Stanaszka (Stanka), urodzonego w podwareckich Laskach w 1636 roku. Jego synem był Kazimierz (ur. ok. 1660), żonaty z Ewą Puchałą, krajanką urodzoną w Warce. Wszyscy żyjący Stanaszkowie to potomkowie Antoniego (ur. 1682), syna wspomnianego Kazimierza i jego żony Ewy.
Żelawin par. Nowa Jerozolima, 1678 r. Ślub Kazimierza Stanaszka i Ewy Puchały, rodem z Warki. Świadkiem na ślubie jest m.in. pierwszy burmistrz Nowej Jerozolimy Jan Berniewski oraz brat pana młodego – Stanisław Stanaszek, mieszczanin z Nowej Jerozolimy.
Część Stanaszków używała przydomka Śledź (Śledziński) i pod takim nazwiskiem była później znana w Warce i Górze Kalwarii. Być może przodek tej gałęzi rodziny handlował śledziami, dostarczając je Wisłą znad Bałtyku.
Jobda, Ambroziak…
Jeśli chodzi o pierwszą grupę rodzin (Ambroziaków i Jobdów), których łączy starsza (średniowieczna) mutacja R1a-BY24952, to nadrzędne jest tu nazwisko Jobda (Jabda-Gabda) wywodzące się wprost od nazwiska Gauda/Gaudo. Ambroziakowie to potomkowie Ambrożego Gaudo, którzy przetrwali do naszych czasów pod przydomkiem (przezwiskiem) wtórnym.
Gawin, Rosłonek, Skiba, Stanaszek…
Jeśli chodzi o drugą grupę rodzin (Gawinów, Rosłonków, Skibów i Stanaszków), których łączy młodsza (XVI-wieczna) mutacja R1a-Y32348, to nadrzędne jest tu nazwisko Gawin. Wywodziło się ono wprost od nazwiska Gawda/Gauda i oznaczało potomków wspomnianego Gawdy/Gaudy, których nazwisko przetrwało już jednak w formie patronimicznej (Gawinowie). Skibowie to potomkowie jednego z Gawinów osiadłych w Dębnowoli parafii Warka. Rosłonkowie z Gąsek i Stanaszkowie z Lasek to natomiast potomkowie Rosłana i Stanisława Gawinów, których rodziny pozostały przy swych odimiennych (odojcowskich) przezwiskach.
Gaudo, Gawdo, Gawin…
Nazwisko Gaudo może wywodzić się z terenów Prus (Warmii i Mazur) i być związane z tamtejszym imieniem Gaude, zapisywanym również w formie odojcowskiej Gawbin, Gaudyn, Gawyn (syn Gaudy). Prawdopodobnie pochodzi ono od skróconej wersji imienia Gaudenty, rozpowszechnionej również i na Mazowszu. Niewykluczone też, że wywodzi się ono wprost od łacińskiego czasownika gaud(e)o (cieszę się) i jego formy przeszłej gavisus sum (ucieszyłem się), co wynika z ich odmiany. Dość dobrze tłumaczyłoby to zamianę „u” na „w” w nazwiskach Gaudo i Gawin. Oznaczałoby to również, iż protoplasta naszej rodziny był pogodnego usposobienia 🙂
Warto dodać, że na terenach bałtyjskich (Warmia i Mazury) do dzisiaj istnieje szereg toponimów nawiązujących do staropruskiego imienia Gauda, jak np. miejscowości Gaudyny, Gauden (Bartążek) na Warmii, jezioro i rezerwat Gaudy na Pojezierzu Iławskim, czy też wieś Gaudynki koło Pisza.
Bartążek (Gaudyn, Gawyn, Gauden), miejscowość pruska pod Olsztynem w zapiskach z 1355 r.
Mieszczańska rodzina Gaudów (zapisywanych głównie jako Gaudo, ale też Gauda, Gaude, a potem Gałda, Gołda) mieszkała w Warce przynajmniej od połowy XVI stulecia, o czym świadczy jej dość duże rozrodzenie w początku kolejnego wieku (linie po Marcinie, Jakubie i Wojciechu, urodzonych ok. 1600 r.). Większość jej późniejszych przedstawicieli to rzemieślnicy, wytwórcy. Na uwagę zasługuje Adam Gaude (ur. 1646 w Warce), syn wspomnianego Marcina, trudniący się zawodem miecznika / mieczownika (gladiatoris), czyli wytwórcy broni białej, siecznej.
Warka, 1646 r. Metryka urodzenia Adama syna, Marcina i Doroty Gaude, późniejszego wareckiego miecznika.
Gaudowie z Warki posiadali ponadto przydomki Szczypa (Szczypieński) z gałęzi osiadłej w Kępicach w parafii Sieciechów oraz prawdopodobnie Kurzawa w odłamie rodziny, która zamieszkała w Żelawinie i Glinkach w parafii Góra Kalwaria. Ponadto Gaudowie osiadli w mieście Zwoleniu z czasem zapisywani byli jako Gołda i Gołdziński. Bezsprzeczną przynależność wszystkich tych rodzin do interesującego nas rodu wyjaśnią w niedalekiej przyszłości testy DNA.
Z Nowej Warszawy do Warki?
Póki co nie wiadomo jaki związek z interesującą nas rodziną mają Gaudowie (Gawdowie) z Nowej Warszawy, notowani w źródłach w od pierwszej połowy XV do pierwszej połowy XVI w. Należeli oni do patrycjatu miejskiego, związanego z obróbką skóry, sukiennictwem i browarnictwem, stale zasiadającego w samorządzie miejskim Nowej Warszawy (obecnie Nowe Miasto) jako rajcowie, ławnicy i burmistrzowie, ale też robiącego kariery w strukturach ówczesnego duchowieństwa.
Panna z jednorożcem – herb Nowej Warszawy na pieczęci z 1648 r., AGAD
Wiadomo, że w latach 1442-54 ksiądz Jerzy Gaudo (Gauda, Gaude, Gawdo) był wikariuszem kościoła św. Jana, prepozytem kościoła św. Ducha i kanonikiem warszawskim. Z kolei Stanisław Gaudo był kuśnierzem, rajcą, a w 1508 r. burmistrzem Nowej Warszawy. W 1513 r. podpisał on przywilej dla cechu browarniczego, który później stał się podstawą dla mieszczan wareckich.
Burmistrz (proconsul) Nowej Warszawy Stanisław Gaudo, 1508 r., zbiory AGAD
Mieszczańskie korzenie obydwu rodzin, powtarzalność imienia Stanisław oraz bliskość geograficzna Warki i Warszawy pozwalają domniemywać, że Gaudowie mogli przybyć do grodu nad Pilicą ze stolicy ówczesnego Mazowsza. Z wareckich metryk parafialnych z początku XVII w. wiadomo, że przeważająca część mieszkańców Warki wywodziła się z różnych regionów Polski, w tym także z Warszawy. Mogło to nastąpić po wielkim pożarze Nowego Miasta w 1544 roku.
Miasto Nowa Warszawa od strony Wisły, 1625 r.
***
Badania rodzin Gaudo (Gauda, Gawda, Gołda, Gołdziński, Hebda)
Niewątpliwie najważniejszy dla naszych badań jest fakt potwierdzenia ciągłości Gaudów (Gawdów) i Gawinów (Gaudynów) od czasów średniowiecznych aż po współczesność, wykazany wnikliwymi badaniami genealogicznymi i genetycznymi. W dalszej kolejności należałoby sprawdzić, poprzez testy DNA, czy wspomniane wyżej rodziny Gołdzińskich, Gawdów, Kurzawów, Chyłów, Strzeżków czy też Śledziów (Śledzińskich) tworzyły w przeszłości jeden ród wywodzący się od wspólnego przodka. Pomogłoby to bezsprzecznie ustalić mazowiecką prakolebkę Gaudów oraz lepiej wydatować interesujące nas mutacje genetyczne. Wszystko to razem sprawiłoby natomiast, że opis naszego rodu byłby jeszcze bardziej pełny i ciekawy.
Dotychczas przebadano rodzinę Gołdów z Zamościa Starego koło Zwolenia. Test pokazał, że należą oni do niespokrewnionej z naszymi wareckimi Gaudami haplogrupy I2a.
Inne linie Gawinów
Testy DNA pokazały, że w Polsce mieszkają potomkowie kilku niespokrewnionych ze sobą linii Gawinów. Dotychczas udało się ustalić, że rodzinami niespokrewnionymi z naszą linią Gawinów z Warki i Żelawina byli:
– Gawinowie z Kornego w parafii Czersk na Pomorzu (linia R1b-FT57661)
– Gawinowie z Grochowej w parafii Jazgarzew (R1a-YP515)
– Gawinowie z Dankowic koło Częstochowy (R1b-M269)
– Gawinowie z Przykor, Parysowa, Puznówki i Choin używający w kolejnych pokoleniach zdrobnienia nazwiska Gawinek oraz przydomków Bartnik, Bartniczak i Duchna. Przebadano dwie gałęzie tej rodziny: Gawinków z Puznówki (YP1363-) oraz Gawinów vel Duchnów z Choin (I1-M253)
– Gawinowie z Grabowej i Przystałowic (YP1363-)
FUNDUSZ POTOMKÓW RODU GAUDO (GAWIN)
W celu ukończenia (doprecyzowania) badań nad potomkami rodu Gaudo (Gawin) w pierwszej kolejności niezbędne jest przeprowadzenie następujących czynności:
- Testy genetyczne sprawdzające mutację BY24952 u potencjalnych krewniaków Gaudów mieszkających w rejonie Góry Kalwarii, Warki, Zwolenia, tj. Chyłów, Gołdzińskich, Kurzawów, Pełdów, Staniszewskich, Strzeżkow i Śledziów (Śledzińskich). Koszt wykonania tych badań to 640 zł (8 x 80 zł). Koszty dojazdów do testowanych osób, jak też wnikliwe kwerendy genealogiczne kandydatów do testów, bierze na siebie Ł. M. Stanaszek.
- Test uszczegóławiający dla rodziny Strzeżków – koszt w promocji to ok. 800 zł (149$ – Dante Labs). Pozwoli on na ustalenie zależności pomiędzy wszystkimi naszymi rodzinami, np. że rodzina Skibów była bezpośrednią częścią rodziny Gawinów, a nieco wcześniej Stanaszków. Testy uszczegóławiające (BigY/Dante) dla pozostałych naszych rodzin – Ambroziaków, Gawinów, Jobdów, Rosłonków, Skibów i Stanaszków – zostały już wykonane.
- Testy uszczegóławiające (BigY/Dante) dla ewentualnych rodzin, u których odkryta zostanie „klanowa” mutacja BY24952. Pośród wspomnianych wyżej rodzin największe prawdopodobieństwo przynależności do naszego klanu mają rodziny Gołdzińskich, Kęckowiczów i Kurzawów.
Całkowita kwota niezbędna do zakończenia pierwszego, a zarazem najważniejszego etapu badań to 1440 zł, zaś koszt późniejszych uszczegółowień to 2400 zł (3×800 zł). Dla pozyskania tej sumy powołujemy „Fundusz”, który pozwoli na szybsze przeprowadzenie wszystkich testów. Zachęcamy do wpłaty chociażby niewielkich kwot na poniższe konto:
Łukasz Maurycy Stanaszek, BNP Paribas, nr 34 2340 0009 0070 4010 0000 5530
z dopiskiem „Gaudo DNA”.
Suma zgromadzonych kwot oraz ich wydatkowanie będzie na bieżąco przedstawiane drogą mailową wszystkim zainteresowanym. Efektem końcowym przeprowadzonych testów będzie natomiast pełny opis genealogiczno-genetyczny naszego rodu.