Życiorys naukowy i publikacje

Dr Łukasz Maurycy Stanaszek jest antropologiem i archeologiem, kustoszem dyplomowanym i kierownikiem Pracowni Antropologicznej w Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie, popularyzatorem nauki. Bada szeroko rozumiany obrządek pogrzebowy populacji pradziejowych i nowożytnych (m.in. żołnierzy z Reduty Ordona), uczestniczył w charakterze antropologa w kilkudziesięciu ekspedycjach archeologicznych w kraju i zagranicą (m.in. w Anglii, Chorwacji, Rumunii, Białorusi, Rosji, Ukrainie, Litwie i Sudanie). Aktualnie zajmuje się przemianami osadniczymi i kulturowymi w Dolinie Środkowej Wisły (m.in. badania w Czersku, Glinkach, Wawrze, Pradze Południe) oraz związaną z tym reaktywacją Urzecza.

Stanaszek jest autorem ponad stu prac naukowych i popularnonaukowych, w tym pierwszej monografii nadwiślańskiego Urzecza i zjawiska wampiryzmu w Polsce. Wykładał antropologię i statystykę na Wydziale Historycznym UW, w Instytucie Archeologii UKSW, na Wydziale Lekarskim WUM oraz w Instytucie Antropologii i Archeologii AH im. A. Gieysztora w Pułtusku. Członek Polskiego Towarzystwa Antropologicznego, Stowarzyszenia Muzealników Polskich, Towarzystwa Miłośników Góry Kalwarii i Czerska oraz Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Oddziału w Czersku. Laureat nagrody w VII edycji konkursu Mazowieckie Zdarzenia Muzealne „Wierzba” (pierwsze miejsce w kategorii „najciekawsze wydawnictwo muzealne 2012 roku); uhonorowany tytułem „Zasłużony dla Góry Kalwarii”, złotą odznaką „Za Opiekę nad Zabytkami”, odznaką „Zasłużony dla Kultury Polskiej”. W 2020 r. został laureatem 21. edycji Nagrody Marszałka Województwa Mazowieckiego za społeczną aktywność.

Działalność dr. Łukasza Maurycego Stanaszka na polu szeroko rozumianej kultury i nauki jest tematycznie rozległa. W szczególności należy odnotować jego rolę w przywróceniu na mapę etnograficzną Polski – Urzecza, mikroregionu w Dolinie Środkowej Wisły, obejmującego również nadwiślańskie części Warszawy. Badania, prelekcje, wykłady, artykuły dr. Stanaszka, a w końcu dwie monograficzne publikacje o Urzeczu (w 2012 i 2014 roku) stały się niezwykle pomocne do odbudowy regionalnej tożsamości ludności. Można śmiało powiedzieć, że od czasu jego owocnej działalności narodził się swoisty „ruch społeczny” związany z tym regionem, co pokazuje jak ogromna potrzeba tożsamościowa tkwiła w jego mieszkańcach. Działania te nie byłyby bowiem możliwe bez „oddolnego” zrozumienia i akceptacji samych mieszkańców Urzecza. Warto też podkreślić, że odkrycie w XXI wieku „nowego” mikroregionu etnograficznego na Mazowszu i w Polsce już samo w sobie jest rzadkością, co dostrzegli wszyscy recenzenci publikacji dr. Stanaszka (m.in. prof. Marian Pokropek, prof. Karol Piasecki, prof. Elżbieta Kowalczyk, dr Wojciech Brzeziński, dr Mariusz Rombel, Jerzy Szałygin, Wojciech Marchlewski, Lechosław Herz).

Najważniejsza, publikacja monograficzna, pt. Nadwiślańskie Urzecze. Podwarszawski mikroregion etnograficzny, została wydana w 2014 roku staraniem Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Oddział w Czersku oraz Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, którego autor jest pracownikiem. Jest ona wynikiem wieloletniej kwerendy terenowej i archiwalnej autora, uzupełnionej o dyskusję naukową obejmującą m.in. językoznawców, historyków i etnografów. Książka traktuje o zapomnianym mikroregionie etnograficznym, który rozciągał się po obydwu brzegach Wisły, pomiędzy ujściami Pilicy i Wilgi a mokotowskimi Siekierkami i prawobrzeżną Saską Kępą. Teren ten obejmował nadwiślańskie części czterech warszawskich dzielnic: Mokotowa, Wilanowa, Wawra i Pragi Południe oraz fragmenty powiatów podwarszawskich (otwockiego, piaseczyńskiego i garwolińskiego). Region związany był z Wisłą i handlem wiślanym, flisakami zwanymi tu orylami, a także z tzw. osadnictwem olęderskim. Odrębna tożsamość „modrych Urzycoków” manifestowała się m.in. specyficzną nadrzeczną gospodarką, unikatową kuchnią i pięknymi strojami. Urzecze dostrzegali już w XIX w. wybitni polscy etnografowie, w tym Oskar Kolberg, Kornel Kozłowski i Stefania Ulanowska, jednakże ich opisy zawsze miały charakter przyczynkowy, ograniczający się do odnotowania odmienności żyjącej tu ludności. W XX wieku zainteresowania naukowe terenami nadwiślańskimi leżącymi w bezpośredniej styczności z Warszawą praktycznie zanikły, na co wpłynęły przeobrażenia gospodarczo-społeczne, jakie dokonały się pod wpływem ciągle rozrastającej się aglomeracji miejskiej. Ponownego odkrycia i obszernego opisania regionu dokonał w 2012 roku właśnie dr Ł. M. Stanaszek. Ukazała się wówczas pierwsza monografia pt. Na Łużycu. W zapomnianym regionie etnograficznym nad Wisłą, której poszerzoną i uzupełnioną wersję opublikowano w roku 2014. Swoistym dopełnieniem reaktywacji regionu i przywróceniem go na mapę etnograficzną Polski było wydanie w 2015 roku (wraz z E. Piskorz-Branekovą) publikacji Strój wilanowski z nadwiślańskiego Urzecza w prestiżowej serii „Atlas Polskich Strojów Ludowych”. Warto dodać, że nakład obydwu wydań „Nadwiślańskiego Urzecza” (w sumie 2500 egz.) rozszedł się nieomal błyskawicznie, zaś „Strój wilanowski” w ciągu roku miał już dwa dodruki (500 egz.) i również jest obecnie niedostępny.

Na bazie pozytywnej działalności edukacyjno-popularyzatorskiej dr. Stanaszka w ostatnim czasie reaktywowano lub zainicjowano kilka zespołów ludowych nawiązujących wprost do tradycji regionu („URZECZEni” z Czerska, „Łurzycanki” z Gassów i Czernideł, „Sołtysi” z gminy Karczew, „Powsinianie” z Powsina, „Wólkowianki” z Wólki Dworskiej, „Kalwarki” z Góry Kalwarii, „Kuźnia Artystyczna” z Wilanowa) i pielęgnujących pieczołowicie odtworzone urzecko-wilanowskie stroje. Kandydat do wyróżnienia jest inicjatorem i współorganizatorem cyklicznie odbywających się na Urzeczu dwóch imprez masowych: „Flis Festiwal – spotkanie kultur nadrzecznych na Urzeczu” w Gassach (nagrodzony w 2014 r. certyfikatem na najlepszy produkt turystyczny województwa mazowieckiego), „Zielone Świątki na Urzeczu”, tj. procesji rzecznej odbywającej się w kilku gminach nadwiślańskich, w tym także w Wawrze i na Wilanowie (impreza nagrodzona w 2015 r. certyfikatem na najlepszy produkt turystyczny województwa mazowieckiego). Organizowane są cykliczne imprezy rowerowe i wodne („Łurzyckie Ściganie”, „Rajd po nadwiślańskim Urzeczu”, „Święto Wisły na Urzeczu”), powstały kolejne opracowania historyczne i socjologiczne, foldery i blogi, mapy, związane z Urzeczem. Od 2018 dr Stanaszek zainicjował nowy periodyk „Rocznik Nadwiślańskiego Urzecza”.

Dr Stanaszek jest autorem licznych artykułów, wywiadów prasowych, radiowych i telewizyjnych związanych z popularyzacją Urzecza. Jest też współautorem publikacji i płyty CD „Ze śpiewem i tańcem na Urzeczu”, „Szlaku Nadwiślańskiego Urzecza” wraz z przewodnikiem, publikacji dla dzieci (wiersze i kolorowanka) „Nadwiślańskie Urzecze”. Część z publikacji można znaleźć TU

 

NAJWAŻNIEJSZE PUBLIKACJE NAUKOWE i POPULARNONAUKOWE:

  1. Praktyki antywampiryczne w XI wieku stosowane na terenie cmentarzyska szkieletowego na Wzgórzu Świętojakubskim w Sandomierzu, „Biuletyn Antropologiczny”, 1998, T. II, s. 18-31.
  2. Pradzieje okolic Karczewa, [w:] Dzieje miasta i okolic, red. Leszek Podhorodecki, Karczew 1998, s. 7-28.
  3. Pochówki wampirów w Polsce wczesnopiastowskiej, „Archeologia Żywa”, 1999, nr 2 (11), s. 36-40.
  4. Analiza antropologiczna materiału kostnego z badań cmentarzyska ciałopalnego przeprowadzonych w roku 2000 w Równinie Dolnej na stanowisku III, „Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski”, 2000, R. II, s. 99-114.
  5. [+M. Kawiecka] Grób szkieletowy kobiety odkryty na ciałopalnym cmentarzysku bałtyjskim z okresu wpływów rzymskich w Równinie Dolnej, gm. Korsze, pow. Kętrzyn, woj. warmińsko-mazurskie, „Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski”, 2000, R. II, s. 93-98.
  6. Fenotyp dawnych Słowian (VI–X w.), „Światowit” 3 (44): 2001, fasc. B, s. 205-212.
  7. Dlaczego nasi przodkowie bali się wampirów?, Studia Archeologica Iuvenum, red. Aleksandra Cetera i in., Kraków 2002, s. 49-52.
  8. Aneks: Analiza antropologiczna szczątków ludzkich z cmentarzyska w Brudnicach, pow. żuromiński, [w:] A. Szela, Ratownicze badania w Brudnicach, „Barbaricum”, t. 7: 2004, s. 297-298.
  9. Aneks: Analiza antropologiczna materiału kostnego z Dąbka, mławski, stan. 29, [w:] A. Mistewicz, Cmentarzysko ludności kultury przeworskiej z wczesnego okresu wpływów rzymskich na stan. 29 w Dąbku, pow. mławski, „Wiadomości Archeologiczne”, t. LVII (2004-2005), 2005, s. 235-239.
  10. Głos w dyskusji, [w:] Archeologia o początkach Słowian. Materiały z konferencji, Kraków, 19-21 listopada 2001 (red. P. Kaczanowski, M. Parczewski), Kraków 2005, s. 233.
  11. Analiza antropologiczna kości ludzkich znalezionych w obiekcie 180B na cmentarzysku w Jartyporach, pow. węgrowski, [w:] A. Żórawska, Szklany kielich z cmentarzyska kultury wielbarskiej w Jartyporach, pow. węgrowski, Korpus znalezisk rzymskich z europejskiego Barbaricum – Polska, t. 3 (Suplement) Nowe znaleziska importów rzymskich z ziem Polski III (red. A. Bursche, R. Ciołek), Warszawa 2006, s. 105-106.
  12. [+J. Andrzejowski, +H. Mańkowska-Pliszka] Modła, grób 169 – pierwsza trepanacja czaszki z okresu wpływów rzymskich z ziem polskich, „Wiadomości Archeologiczne”, t. LVIII, 2006, s. 185-200.
  13. [+M. Andrzejowska] Groby kloszowe na warszawskiej Sadybie, „Wiadomości Archeologiczne”, nr LVIII, 2006, s. 378-384.
  14. [+J. Andrzejowski, +A. Grzymkowski] Nieznane cmentarzyska z okresu wpływów rzymskich w Żmijewie Kościelnym i Żmijewie Gajach, w pow. mławskim, „Wiadomości Archeologiczne”, nr LVIII, 2006, s. 401-407.
  15. Znaczenie cech morfofunkcjonalnych osobnika dla sposobu jego pochówku na przykładzie tzw. pochówków antywampirycznych, [w:] Środowisko pośmiertne człowieka. Funeralia Lednickie spotkanie 9, red. W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński, Poznań 2007, s. 283-289.
  16. Anthropological analysis of human remains of the corded ware culture multicultural grave site nr 6 in Pełczyska, Złota commune, Pińczów district, Sprawozdania Archeologiczne 59, Kraków 2007, s. 289-314.
  17. Analiza antropologiczna kości ludzkich znalezionych w obiektach 107 i 138 odkrytych na cmentarzysku w Jartyporach, gm. Liw, pow. Węgrów, [w:] A. Żórawska, Pochówki cząstkowe z cmentarzyska kultury wielbarskiej w Jartyporach na Podlasiu, Nowe materiały i interpretacje. Stan dyskusji na temat kultury wielbarskiej (red. M. Fudziński, H. Paner), Gdańsk 2007, s. 471-473.
  18. Lotnicy z Halifaxa, „Z otchłani wieków”, 2007, R. 62, nr 1-4, s. 91-94.
  19. Trepanacje i pseudotrepanacje – problem identyfikacji znalezisk, [w:] Epidemie, klęski, wojny. Funeralia Lednickie spotkanie 10, red. W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński, Poznań 2008, s. 233-238.
  20. [+H. Mańkowska-Pliszka, + P. Żychowski, + A. Charuta] Homo habilis – na ścieżkach człowieczeństwa, [w:] W poszukiwaniu swoistości człowieka, red. G. Bugajek, J. Tomczyk, Warszawa 2008, s. 41-49.
  21. Ciałopalne pochówki ludzkie jako źródło pozyskiwania zwierzęcych szczątków kostnych. Problem standaryzacji danych, [w:] Badania archeozoologiczne w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej. Materiały – metody – interpretacje, III Sympozjum Archeologii Środowiskowej 26-29 listopada 2008, Katowice-Koszęcin, red. D. Makowiecki i inni, s. 104-105.
  22. Analiza antropologiczna materiału kostnego z cmentarzyska w Dziecinowie, pow. otwocki, „Wiadomości Archeologiczne”, t. LX, 2008, s. 321-334.
  23. Analiza antropologiczna szczątków ludzkich znalezionych w miejscowości Gnaty-Lewiski, gm. Winnica, woj. mazowieckie, „Archeologia Polski”, t. LIV: 2009, z. 2, s. 275-280.
  24. Wspólnota bałtosłowiańska – mit czy rzeczywistość? Problem widziany oczami antropologa, [w:] Bałtowie i ich sąsiedzi. Marian Kaczyński in memoriam, red. A. Bitner-Wróblewska, G. Iwanowska, Warszawa 2009, s. 139-154.
  25. Cmentarzysko. Analiza antropologiczna szczątków kostnych, [w:] Archeologia średniowiecznego Kołobrzegu, t. V, red. M. Rębkowski, Kołobrzeg 2010, s. 83-107.
  26. Appendix 3. Preliminary report on human skeletal remains from the archaeological sites in El-Sadda, PAM XIX [=Reports 2007], Warsaw: PCMA & WUP, 2010, 454-460.
  27. Na Łużycu. W zapomnianym regionie etnograficznym nad Wisłą, Warszawa-Czersk 2012, ss. 296.
  28. 1 Analiza antropologiczna materiału kostnego z Kutowej, pow. hajnowski [w:] J. Jaskanis, Wodzowskie kurhany kultury wielbarskiej na Podlasiu, Białystok 2012, s. 267-279.
  29. Łużyce – zapomniany mikroregion etnograficzny nad Wisłą, [w:] Zwierciadło Etnologiczne: Rocznik Katedry Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Szczecińskiego, red. K. Piasecki, Szczecin 2012, s. 125-140.
  30. Nieznane fakty z dziejów powstania i funkcjonowania Królewskiej Komory Solnej w Górze Kalwarii, „Komunikat: biuletyn Towarzystwa Miłośników Góry Kalwarii i Czerska”, 2012, XXIV/1(91), s. 7-12.
  31. [+ Mańkowska-Pliszka] Nowe spojrzenie na „człowieka z Janisławic”. Analiza antropologiczna-kliniczna szkieletu, [w:] Prehistoryczny łowca. Wystawa o człowieku z Janisławic, red. W. Brzeziński, Warszawa 2013, s. 17-26.
  32. [+ Mańkowska-Pliszka] Analiza antropologiczna szczątków ludzkich ze Stryczowic, woj. świętokrzyskie [w:] Osady neolityczne w Stryczowicach, woj. świętokrzyskie, „Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne”, red. A. Uzarowicz-Chmielewska, B. Sałacińska, t. X, Warszawa 2013, s. 287-299.
  33. Nadwiślańskie Urzecze. Podwarszawski mikroregion etnograficzny, Warszawa-Czersk 2014, ss. 364.
  34. Elementy krajobrazu kulturowego nadwiślańskiego Urzecza, [w:] Archaeologica Hereditas, red. J. Wysocki, t. 3, Warszawa-Zielona Góra 2014, s. 139-145.
  35. Analiza wieku, płci oraz liczby żołnierzy pochowanych na Reducie Ordona, [w:] Warszawskie Materiały Archeologiczne. Badania archeologiczne na Reducie Ordona, red. W. Borkowski, N. Kasparek, t. 1, Warszawa 2014, s. 95-114.
  36. Związki Otwocka z Urzeczem [w:] Polesie, Łurzyce i okolice. Rocznik krajoznawczy, red. P. Ajdacki, R. II, t. I, Otwock 2014, s. 11-25.
  37. Podkarczewskie Urzecze. Gmina Karczew na Urzeczu [w:] Rocznik karczewski. Miasto i Gmina Karczew na Urzeczu, red. M. Trzaskowski, t. I, Karczew 2014, s. 63-88.
  38. [+H. Mańkowska-Pliszka, + E. Rzeźnicka, +U. Okularczyk, +J. Borkowski] Analizy specjalistyczne szczątków żołnierzy pochowanych na Reducie Ordona, [w:] Warszawskie Materiały Archeologiczne. Badania archeologiczne na Reducie Ordona, red. W. Borkowski, N. Kasparek, t. 2, Warszawa 2015, s. 153-176.
  39. [+E. Piskorz-Branekova] Strój wilanowski z nadwiślańskiego Urzecza, „Atlas Polskich Strojów Ludowych”, red. A. Mironiuk-Nikolska, t. 45, cz. IV Mazowsze i Sieradzkie, z. 11, Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze 2015.
  40. [+H. Mańkowska-Pliszka] A new osteological analysis of Janisławice Man, „Tagungen des Landesmuseums für Vorgeschichte Halle: Mesolithic burials – Rites, symbols and social organisation of early postglacial communities“, Band 13, 2015, s. 1-8.
  41. [+K. Piasecki, +R. Mahler] Badania antropologiczne w rejonie IV katarakty. Działalność ośrodka warszawskiego – wyniki wstępne, [w:] Sudan. Archeologia i historia, red. J. Różański, M. Ząbek, Warszawa 2015, s. 105-118.
  42. Józefów na Urzeczu, [w:] Nieznana historia znanego miasta, red. J. Zapała, Józefów 2015, s. 9-16.
  43. Józefów na Urzeczu, „Rocznik Józefowski”, t. 1, red. R. Lewandowski, Józefów 2015, s. 39-56.
  44. Wampiry w średniowiecznej Polsce, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury 2016, ss. 134 (+ Aneks).
  45. [+D. Błaszczyk] Grób 609 z Czerska, stan. 1, w świetle nowych badań, [w:] Czersk: Wzgórze Zamkowe. Badania w latach 1974-1983, seria „Origines Polonorum”, t. X, red. P. Urbańczyk, M. Trzeciecki, Warszawa 2016, s. 322-331.
  46. Z Groβ Döbern nad Świder, czyli krótka historia rodziny Kołodziejów, [w:] Rocznik Józefowski, red. R. Lewandowski, t. 2, Józefów 2016, s. 49-59.
  47. O Urzeczu, [w:] P. Bednarski, A. Ciećwierz, Podwarszawskie Urzecze. Wędkarski przewodnik turystyczno-krajoznawczy, Otwock 2016, s. 6-13.
  48. Proces formowania się mikroregionu na przykładzie Urzecza, [w:] Dialektologia Słowiańska: Dynamika rozwoju gwar słowiańskich w XXI wieku, t. 2, red. D. Rembiszewska, Warszawa 2017, s. 301-314.
  49. Analiza antropologiczna szczątków ludzkich znalezionych na dziedzińcu Arsenału Warszawskiego, [w:] Warszawskie Materiały Archeologiczne. Badania archeologiczne dziedzińca Arsenału Królewskiego oraz zespołu Kamienicy Raczyńskich w Warszawie, red. W. Borkowski, t. 14, Warszawa 2017, s. 39-42.
  50. [+T. Kołomański, M. Mackiewicz, W. Weker, M. Widawski] Burzliwe losy mieszkańców Ziemi Zawkrzeńskiej w okresie potopu szwedzkiego oraz I wojny światowej na tle wyników badań archeologicznych na stanowisku Krośnice nr 3 w 2012 r., [w:] Warszawskie Materiały Archeologiczne. Badania archeologiczne dziedzińca Arsenału Królewskiego oraz zespołu Kamienicy Raczyńskich w Warszawie, red. W. Borkowski, t. 14, Warszawa 2017, s. 327-344.
  51. Pochodzenie ludności nadwiślańskiego Urzecza – badania genetyczne i kwerenda genealogiczna, [w:] Rocznik Karczewski. Miasto i Gmina Karczew na Urzeczu, red. M. Trzaskowski, t. II, Karczew 2018, s. 19-23.
  52. Pochodzenie ludności nadwiślańskiego Urzecza – badania genetyczne i kwerenda genealogiczna, „Komunikat: biuletyn Towarzystwa Miłośników Góry Kalwarii i Czerska”, 2018, XXX/1(94), s. 14-16.
  53. Pochodzenie ludności nadwiślańskiego Urzecza, badania genetyczno-genealogiczne, „Rocznik Józefowski”, t. 3, red. R. Lewandowski, Józefów 2018, s. 143-149.
  54. Analiza antropologiczna materiału kostnego z cmentarzyska kultury przeworskiej w Legionowie, [w:] Relacje kultury przeworskiej i lateńskiej na Mazowszu. Wnioski z badań cmentarzyska przeworskiego w Legionowie CSP, red. W. Nowakowski, W. Orliński, M. Woińska, Legionowo-Warszawa 2017, s. 161-206.
  55. Kości ludzkie – rodzące problemy znalezisko archeologów z perspektywy antropologa, [w:] Archaeologica Hereditas, red. K. Zdeb, t. 14, Warszawa-Zielona Góra-Głogów-Legionowo 2018, s. 195-197.
  56. Analiza antropologiczna materiału kostnego z cmentarzyska w Łęgonicach Małych, stan. II, [w:] M. Kordowska, K. Kowalska, Łęgonice Małe, stan. II Cmentarzysko kultury przeworskiej nad dolną Pilicą, Monumenta Archaeologica Barbarica Series Gemina, t. VII, Warszawa 2018, s. 93-106.
  57. [+H. Mańkowska-Pliszka] Analiza antropologiczna szczątków ludzkich z Cytadeli Warszawskiej, [w:] Nieznana historia cmentarza z terenu Cytadeli Warszawskiej, red. W. Borkowski, M. Zieleniewska-Kasprzycka, Warszawa: Muzeum Wojska Polskiego 2018, s. 79-113.
  58. [+B. Jabłońska] Zespół ludowy URZECZEni. Ocalić od zapomnienia tradycje kulturowe nadwiślańskiego Urzecza, Czersk: TOnZ 2018, ss. 59.
  59. Pochodzenie porucznika Jerzego Gawina „Słonia”, „Rocznik Nadwiślańskiego Urzecza”, t. 1, red. Ł. M. Stanaszek, P. Rytko, Czersk 2018, s. 121-128.
  60. [+A. Grossman, W. Kapla, Ł. Pospieszny] Zespół grobów z wczesnej epoki brązu na stanowisku 6 w Gąsawie, woj. kujawsko-pomorskie [w:] Vir Bimaris. Od kujawskiego matecznika do stepów nadczarnomorskich. Studia z dziejów międzymorza bałtycko-pontyjskiego ofiarowane Profesorowi Aleksandrowi Kośko, red. M. Szmyt, P. Chachlikowski, J. Czebreszuk, M. Ignaczak, P. Makarowicz, Archeologia Bimaris. Dyskusje, t. 5, Poznań 2019, s. 71-87.
  61. 13. Charakterystyki antropologiczne populacji pogranicza mazowiecko-ruskiego na przykładzie wybranych grobów z cmentarzysk wschodniego Mazowsza, [w:] Początki chrześcijaństwa na pograniczu mazowiecko-ruskim w świetle wyników badań wybranych cmentarzysk, red. A. Buko, Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN 2019, s. 213-231.
  62. [+N. Piotrowska, J. Tomczyk, S. Pawełczyk] Radiocarbon AMS Dating of Mesolithic Human Remains from Poland, Radiocarbon, Vol. 61, Nr 4, 2019, p. 991-1007.
  63. Krajobraz kulturowy nadwiślańskiego Urzecza, “Rocznik Mazowiecki”, red. K. Braun, t. 28 (2017-2018), Warszawa 2018, s. 171-182.
  64. Wielokulturowość nadwiślańskiego Urzecza, [w:] Archaeologica Hereditas 16, Konserwacja zapobiegawcza środowiska 8. Dziedzictwo nasze czy obce?, red. K. Zdeb, K. Rabiega, R. Solecki, Warszawa 2019, s. 147-156.
  65. Analiza antropologiczna szczątków ludzkich z badań ratowniczych na ul. Zakroczymskiej 3C, [w:] Warszawskie Materiały Archeologiczne. Badania archeologiczne na Placu Krasińskich w Warszawie, red. W. Borkowski, t. 15, Warszawa 2019, s. 171-176.
  66. III.6. Analiza antropologiczna materiału kostnego, [w:] Żuławka 13, gm. Wyrzysk – pozostałości wielofazowego osadnictwa z epoki kamienia na terenie Wielkopolski, red. T. Sobieraj, Poznań 2019, s. 263-267.
  67. Dzieje rodziny Popielów z Góry Kalwarii, „Rocznik Nadwiślańskiego Urzecza”, t. 2, red. Ł.M. Stanaszek, P. Rytko, Czersk 2019, s. 61-71.
  68. [+T. Rakowski, K. Watemborska-Rakowska] Niezbyt sucha kraina. Specyfika osadnicza terenów zalewowych Doliny Środkowej Wisły na przykładzie skupiska osadniczego w Glinkach, pow. otwocki, „Wiadomości Archeologiczne”, nr LXX, 2019, s. 271-280.
  69. Aneks – analiza antropologiczna, [w:] M. Woźniak, Relikty cmentarzyska kultury przeworskiej z Błonia, pow. warszawski zachodni, „Wiadomości Archeologiczne”, nr LXX, 2019, s. 237-238.
  70. [+M. Jórdeczka, M. Chłodnicki, I. Sobkowiak-Tabaka] Rebirth in the afterlife: Neolithic pot burials from Khor Shambat, Sudan, [w:] Azania: Archaeological Research in Africa, vol. 55: 2020 (https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/0067270X.2020.1721840)
  71. [+M. Jórdeczka, P. Bobrowski, M. Chłodnicki, I. Sobkowiak-Tabaka] Neolithic Inhabitants of Khor Shambat 1, Sudan, [w:] Archeologia Polona, vol. 58 (2020): The Prehistory of North-East Africa Volume Dedicated to Prof. Michał Kobusiewicz on His 80th Birth, red. P. Bobrowski, M. Masojć, s. 135-163.
  72. Znaczenie publikacji najstarszej Księgi Chrztów Nowej Jerozolimy 1668-1700 dla badań historycznych i genealogiczno-genetycznych, [w:] Księga chrztów parafii Nowa Jerozolima 1668-1700. Przekład i wstęp: Jacek Ducki, t. I, red. P. Rytko, Ł. M. Stanaszek, Czersk 2020, s. 9-18.
  73. Aneks 2 – analiza antropologiczna materiału kostnego z cmentarzyska w Wyszomierzu Wielkim, [w:] T. Rakowski, Głos tradycji. Cmentarzysko z okresu wpływów rzymskich w Wyszomierzu Wielkim, pow. zambrowski „Wiadomości Archeologiczne”, nr LXXI, 2020, s. 354.
  74. Geneza Królewskiej Komory Solnej w Nowej Jerozolimie (Górze Kalwarii) i jej znaczenie dla powstania miasta, „Rocznik Nadwiślańskiego Urzecza”, t. 3, red. Ł.M. Stanaszek, P. Rytko, Czersk 2020, s. 7-27.
  75. [+ H. Mańkowska-Pliszka] Analiza antropologiczna szczątków ludzkich generała Piotra Bontemps i jego żony Róży Eleonory Bontemps, [w:] Piotr Karol Franciszek Bontemps 1777-1840: materiały z sesji naukowej Zapomniany generał Wojska Polskiego Piotr Bontemps (1777-1840) Muzeum Mazowieckie w Płocku 30 czerwca 2016, red. T. Kordala, Płock 2021, s. 39-50.
  76. Wareccy osadnicy w najstarszych księgach metrykalnych Nowej Jerozolimy, [w:] Księga małżeństw 1668-1701 i Księga zmarłych 1683-1685, 1691-1726 parafii Nowa Jerozolima. Przekład i wstęp: Jacek Ducki, t. II, red. P. Rytko, Ł.M. Stanaszek, Czersk 2021, s. 49-71.
  77. Aneks 2. Analiza antropologiczna kości ludzkich, [w:] A. Mistewicz, A. Maciałowicz, M. Woźniak, Dąbek, stan. 9 – nekropola kultur przeworskiej i wielbarskiej na północnym Mazowszu, „Światowit Supplement Series B: Barbaricum”, vol. 14, red. A. Cieśliński, B. Kontny, P. Szymański, Warszawa 2021, s. 301-329.
  78. Analiza antropologiczna materiału kostnego z cmentarzyska kurhanowego w Lipsku-Polesiu, [w:] Unikatowe wczesnośredniowieczne cmentarzysko kurhanowe w Lipsku-Polesiu, gm. Zamość, „Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne, t. XII, red. W. Borkowski, W. Brzeziński, Warszawa 2021, s. 217-248.
  79. Podkonstancińskie Urzecze, [w:] Księga pamiątkowa: 30 lat Towarzystwa Miłośników Piękna i Zabytków Konstancina im. Stefana Żeromskiego, 120 Konstancina, 100 lat uzdrowiska Konstancin, Konstancin-Jeziorna 2021, s. 105-112.
  80. Hipolit Wilson (1783-1853). Zapomniany bohater z Glinek i Sobiekurska na Urzeczu, „Rocznik Nadwiślańskiego Urzecza”, t. 4, red. Ł.M. Stanaszek, P. Rytko, Czersk 2021, s. 161-187.
  81. Dzieje wsi Jatne 1599-2022, Jatne 2022, ss. 194.
  82. [+Ł. Miechowicz, J. Piątkowska-Małecka, J. Stępnik] „Dom zmarłych” z Chodlika, gm. Karczmiska, woj. lubelskie. Przyczynek do studiów nad grobami typu Alt Käbelich, „Slavia Antiqua. Rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim”, LXIII (2022), s. 89-114. DOI: 10.14746/sa.2022.63.4
  83. Aneks: Analiza antropologiczna materiału kostnego z cmentarzyska ciałopalnego w Warszawie-Powsinie, [w:] B. Kaczyński, Warszawa-Wilanów „Powsin” – cmentarzysko z wczesnej epoki żelaza w świetle danych archiwalnych, „Wiadomości Archeologiczne”, t. LXXIII, 2022, s. 186-191.
  84. Analiza antropologiczna materiału kostnego ze stanowiska XI w Janówku, pow. legionowski, [w:] B. Kaczyński, Janówek. Stanowisko XI. Osada i  cmentarzysko z wczesnej epoki żelaza, „Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne, t. XIII, red. W. Brzeziński, Warszawa 2022, s. 177-199.
  85. Analiza antropologiczna szczątków ludzkich z Jeglińca, gm. Szypliszki, stanowisko 1 (grodzisko), [w:] G. Iwanowska, C. Sobczak, M. Engel, Grodzisko w Jeglińcu. Jaćwieskie centrum osadnicze w świetle badań archeologicznych i przyrodniczych, Warszawa 2022, s. 491-495.
  86. Tu było żyć trudno, ale się opłacało… Wielokulturowe skupiska osadnicze na Urzeczu jako przykład długotrwałej i uporządkowanej kolonizacji terenów zalewowych Wisły, „Slavia Antiqua. Rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim”, LXIV (2023), s. 59-75. DOI: 10.14746/sa.2023.64.3

 

WYBRANE PUBLIKACJE POPULARNE I PUBLICYSTYCZNE, WYWIADY

  1. Paleolityczni łowcy reniferów, „Linia Otwocka”, 1999, nr 4, s. 6.
  2. Wampiry, „Wiedza i Życie”, 2001, nr 1, s. 37-40.
  3. Pora potwora, „Gazeta Studencka”, 2001, nr 3/49, s. 16.
  4. Księżycowe strachy na lachy, „Dzień Dobry”, 2001, nr 26 (44), s. 6-7.
  5. Gajowy z przełomu wieków, „Gazeta Otwocka”, 2001, R. X, nr 10 (115), s. 37-38.
  6. Koło Naukowe Studentów Zakładu Antropologii Historycznej Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego 1998-1999, [w:] Studia Archeologica Iuvenum, red. Aleksandra Cetera i in., Kraków 2002, s. 25-27.
  7. Gra w kości, „Uniwersytet”, 2002, nr 2 (80), s. 3.
  8. Dlaczego Murzyni mają kręcone włosy?, „Gazeta Wyborcza”, 2002, nr 193 (4101), s. 14.
  9. Kim był Łucznik z Amesbury? Stonehenge, „Zaginione Cywilizacje” (nr specjalny Wiedzy i Życia), 2003, s. 20-21.
  10. Czy znasz swoje korzenie, „Linia Otwocka”, 2003, nr 43 (287), s. 3.
  11. Zagadki wielkich, czyli tajemnice podziemi, „Linia Otwocka”, 2003, nr 44 (288), s. 12-13.
  12. Mieszańcy Europy, „Wprost”, 2004, nr 52/53, s. 116-119.
  13. Magia?, „Dzień Dobry”, 2004, s. 6.
  14. Wampiry znad Wisły, wywiad „Focus Historia”, 11/2010, s. 50.
  15. „Józefowscy” sąsiedzi Andriollego, „Linia Otwocka”, 2010, XIII/3 (610), s. 14-15.
  16. Ostatni szwoleżer Józefa Piłsudskiego, „Linia Otwocka, 2010, XIII/32 (639), s. 12-13.
  17. Zapomniany bohater z Kosumiec, „Linia Otwocka”, 2011, XIV/1 (658), s. 13.
  18. Na Łużycu, czyli nie tylko kołbielskie pasiaki…, „Linia Otwocka”, 2011, XIV/16 (675), s. 18-19.
  19. Sosna gajowego Stanaszka (1), „Linia Otwocka, 2011, XIV/?, s. 13. [12-18.09.12]
  20. Sosna gajowego Stanaszka (2), „Linia Otwocka, 2011, XIV/?, s. 13. [19-25.09.12]
  21. Tajemnice kościelnej krypty, „Linia Otwocka, 2011, XIV/51-52 (709-710), s. 9.
  22. Przywracanie pamięci o Łużycu, [w:] XIV Europejskie Dni Dziedzictwa. Kamienie Milowe, red. B. Jabłońska, Czersk: TOnZ, 2011, s. 16-18.
  23. Pamiątka z uroczystości odsłonięcia tablic informacyjnych w kościele parafialnym Św. Izydora w Ostrówku, A.D. 15.V.2011 [folder, 400 egz.]
  24. Wampiry, wywiad dla CKM, 2011, nr 11 (161), s.
  25. W Czersku poznaliśmy Łużyce: To dopiero początek przygody, wywiad „Linia Otwocka”, 2012, nr 39, s. 14.
  26. A jednak na Łurzycu…, „Linia Otwocka”, 2013, nr 21 (784), s. 13.
  27. Najstarszy polski kawalerzysta, „Linia Otwocka”, 2-8.12.2013, s. 32.
  28. Ks. Jan Chyczewski: zapomniany bohater 1863 roku, „Linia Otwocka”, 2013, nr 9 (773), s. 9.
  29. Wampir z perspektywy badacza, wywiad dla kwartalnika SF „Creatio Fantastica”, 2013, 41/2.
  30. [+B. Jabłońska] Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Oddział w Czersku 1994-2014. XX-lecie działalności, Czersk: TOnZ, 2014 (folder)
  31. Kilka słów o Urzeczu, [w:] Ze śpiewem i tańcem na Urzeczu, Konstancin-Jeziorna 2015, s. 1-9.
  32. [+P. Komosa] Urzecze, [w:] Kalejdoskop Konstancina-Jeziorny. Przewodnik turystyczny, red. E. Rydel-Piskorska, A. Dzięgielewska, Konstancin-Jeziorna 2015, s. 21-31.
  33. [+P. Komosa] Z wizytą na Urzeczu, [w:] Kalejdoskop Konstancina-Jeziorny. Przewodnik turystyczny, red. E. Rydel-Piskorska, A. Dzięgielewska, Konstancin-Jeziorna 2015, s. 212-235.
  34. [+B. Jabłońska] Zespół ludowy URZECZEni, Czersk: TOnZ, 2015 (folder)
  35. Nadwiślańskie Urzecze, [w:] Zupełnie Inny Świat, 19: Polska Ludowa, Warszawa 2015, s. 38-41.
  36. Nadwiślańskie Urzecze, Piaseczno 2015 (ilustrowana książeczka z wierszami dla dzieci).
  37. Żywe lekcje historii nad Wisłą. Festiwal Obyczaju Zielone Świątki na Urzeczu, Warszawa-Saska Kępa 2016 (folder).
  38. Wampirów bano się „od zawsze”, „Kultura Pogrzebu”, 2016, nr 1 (135),  s.
  39. Smutne słowiańskie wampiry, wywiad dla „Gazety Wyborczej”, 2016, nr 255, s. 11.
  40. Wampiry, jakich nie znacie, rozmowa miesiąca „Uważam Rze Historia”, 2016, nr 11 (56), s. 20-23.
  41. Gdy rozum śpi, budzą się demony, „Przewodnik Katolicki”, 2016, nr 49, s. 54-55.
  42. 1050 lat po chrzcie Polski. A przedtem?, wywiad dla „Gazety Wyborczej” (3.06.2016)
  43. Słowiańskie geny, [w:] Lelek. Brzask Bogów, Tekst do płyty CD, Karrot Kommando 2016
  44. [+B. Jabłońska] URZECZE, Czersk: TOnZ, 2017 (folder).
  45. Nadwiślańskie Urzecze – za blisko Warszawy, wywiad Mateusza Kaczyńskiego, „Skarpa Warszawska”, nr 6 (99), 2017, s. 44-52.
  46. Wielokulturowe Urzecze, [w:] Kolej na Wawer. Kultura i Natura, Wawerskie Centrum Kultury, 16 września 2018, s. 14.
  47. [+B. Jabłońska] Ocalić od zapomnienia tradycje kulturowe nadwiślańskiego Urzecza, Tekst do płyty zespołów ludowych URZECZEni i Kalwarki [on-line: http://www.tonz-czersk.pl], Czersk 2018.
  48. Rondo Urzecza, „Linia Otwocka, 11.03.2019.
  49. Nad Wisłą, na Urzeczu. Odsłona archeologiczna. Wystawa w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie (folder), red. Ł.M. Stanaszek, Warszawa 2020, ss. 40.
  50. Ostrówek – brama do Nowej Jerozolimy, „Linia Otwocka”, 9.04.2021, s.
  51. Nad Wisłą, na Urzeczu. Odsłona archeologiczna, „Linia Otwocka”, 4.05.2021, s. 22.
  52. Uwiedzeni Urzeczem, „Linia Otwocka”, 7-13.06.2021, s. 17.
  53. Pochodzenie Urzeczan. Badania genetyczno-genealogiczne, „Linia Otwocka”, 30.07.2021, s.
  54. Urzekające Urzecze, „Stolica”, nr 5-6, 2021, s. 18-24.
  55. Mazowsze – zapomniane księstwo, „Krainy Polskie”, nr 2, 2021, s. 14.
  56. [+M. Raniszewski], Nad Wisłą, na Urzeczu. Tu było żyć trudno, ale się opłacało, folder do wystawy, Państwowe Muzeum Archeologiczne oraz Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, Warszawa 2021.
  57. Na Mazowszu, nad Wisłą, na Urzeczu, „Gazeta Wawerska”, nr 6 (42), 2021, s. 4-5.
  58. Kresy Nadbrzeskie na rowerowym szlaku, „Linia Otwocka”, 24.01.2022, s. 19.
  59. Naddnieprzańskie korzenie Polaków, „Linia Otwocka”, 25.03.2022, s.